Vì sao phải tìm hiểu ngọn ngành về cộng đồng?
Từ cộng đồng bắt đầu phổ biến từ năm 2012. Đó được coi là năm Internet di động bùng nổ tại thị trường Trung Quốc. Mạng di động phát triển qua từng ngày, các nhóm cộng đồng cũng dần xuất hiện nhiều hơn trên Internet. Kể từ năm 2014, với sự lan rộng nhanh chóng của WeChat, các nhóm cộng đồng liên tục xuất hiện trên Internet, những cộng đồng có quy mô lớn nhỏ khác nhau mọc lên như nấm sau cơn mưa. Sau hơn hai năm, người dân Trung Quốc đã quen thuộc với nhóm cộng đồng, có thể nói nó đã rất phổ biến.
Nhưng có một điểm đáng tiếc là khi theo dõi và quan sát các nhóm cộng đồng trong hai năm qua, tôi nhận ra, ở Trung Quốc chưa có ai có thể giải thích rõ cộng đồng là gì. Thậm chí, cho đến nay vẫn chưa có một định nghĩa chính xác về cộng đồng, mọi người cũng hiểu sai bản chất của nó. Điển hình nhất là nhiều người cho rằng nhóm WeChat là một cộng đồng, cho rằng cộng đồng chỉ một nhóm người trao đổi, tương tác với nhau qua mạng Internet. Những cách hiểu sai lầm đó khiến cho cộng đồng giống như một món đồ chơi, bị trẻ con vội vàng đem ra nghịch, rồi chẳng mấy chốc lại vứt bỏ, cho nên các nhóm cộng đồng Trung Quốc phát triển đan xen thành một mớ hỗn loạn.
Hơn nữa, hầu hết những cuốn sách nói về cộng đồng cũng chưa thể làm rõ định nghĩa và bản chất của cộng đồng, mà chỉ bàn về những vấn đề bao quát, rất ít đề cập đến nội dung “cụ thể”, cho nên mọi người mới hiểu mơ hồ. Chúng ta có thể nhận ra theo bản năng, Internet di động thâm nhập vào mọi khía cạnh cuộc sống, thời đại cộng đồng đã đến. Song, chúng ta cần suy nghĩ sâu hơn: Cộng đồng là gì? Tại sao cộng đồng lại xuất hiện trong thời đại ngày nay? Từ cộng đồng có vẻ đơn giản, nhưng ý nghĩa của nó mơ hồ. Liệu nó sẽ mang đến cho chúng ta những thay đổi gì về cách sống? Trong 5 năm, 10 năm hoặc 20 năm tới, cộng đồng sẽ đưa nhân loại đi tới đâu?
Chính vì vậy, từ hơn một năm trước, tôi đã bắt đầu nghiên cứu một cách có hệ thống về cộng đồng. Dựa vào kiến thức cá nhân, tôi theo học chuyên ngành xã hội học dân số tại Đại học Bắc Kinh, công thêm hơn mười năm kinh nghiệm làm về đầu tư mạo hiểm đã giúp tôi có những ý tưởng mới khi tìm hiểu lý luận và kiểm chứng thực tế. Tôi cho rằng, muốn nghiên cứu kỹ về nhóm cộng đồng ở Trung Quốc, các nhà nghiên cứu cần có năm kiến thức nền tảng sau:
Thứ nhất là nền tảng xã hội học.
Thứ hai là nền tảng tâm lý học, đặc biệt là tâm lý học xã hội.
Thứ ba là cần có nền tảng kinh tế học nhất định.
Thứ tư là cần hiểu được lý thuyết và thực hành về đầu tư khởi mạng, đặc biệt phải hiểu sâu về logic và phương pháp luận của kinh doanh Internet.
Thứ năm, chúng ta cần có kiến thức nhất định về triết học và tôn giáo.
Cuối tháng 7 năm 2015, tôi tới những nơi yên tĩnh như núi Thanh Thành và núi Hạc Minh ở Tứ Xuyên, đến bờ biển ở Đại Liên để “đóng cửa tu luyện”. Hơn nửa năm sau đó, tôi nhiều lần chỉnh sửa cho phù hợp với tình hình phát triển thực tế của nhóm cộng đồng ở Trung Quốc. Lúc bấy giờ, mới hoàn thành công việc nghiên cứu, điều tra, bước đầu hình thành một hệ thống lý thuyết về cộng đồng và tư duy cộng đồng.
Đồng thời, tôi cũng nhiều lần suy nghĩ, liệu sự xuất hiện của cộng đồng có tái cấu trúc tư duy vốn có của chúng ta không? Trí tưởng tượng của nhân loại là nguồn sáng tạo, còn khả năng tư duy là tư tưởng định hình sự sáng tạo. Nếu không có cấu trúc tư duy tốt, sức sáng tạo của chúng ta sẽ lơ lửng. Vì vậy, chúng ta cần định hướng suy nghĩ bằng khả năng tư duy, để liên tục vận dụng sự sáng tạo cho hiệu quả. Cho đến nay, Internet của Trung Quốc đã trải qua 20 năm phát triển nhanh chóng, thương mại có những thay đổi sâu sắc trong 30 năm. Chúng ta phải nhìn xa hơn và xem lại những cải cách thương mại của Trung Quốc trong những năm qua có những giai đoạn quan trọng nào? Sự phát triển của Internet đã mang lại những thay đổi thực chất nào cho ngành thương mại và các doanh nghiệp Trung Quốc? Từ đó nghĩ về những triển vọng mà doanh nghiệp Trung Quốc nên có trong 10 hoặc thậm chí 20 năm tới. Nếu chúng ta không hình dung được bức tranh của 20 năm sau, thì ngày hôm nay không thể đưa ra lựa chọn chính xác. Và nếu lựa chọn sai, mọi nỗ lực đều uổng phí.
Cho nên, đó chính là lý do tại sao tôi quyết tâm tìm hiểu cặn kẽ về nhóm cộng đồng. Tôi suy nghĩ hơn một năm, từng lên núi tìm cảm hứng, xuống biển tìm sự lĩnh ngộ. May mắn thay, cuối cùng tôi đã hiểu ra bản chất và tinh hoa của cộng đồng, và còn phát hiện ra cái gọi là tư duy cộng đồng. Điều này khiến tôi cảm thấy hào hứng, tràn đầy hy vọng, năng lượng. Mong rằng cuốn sách này sẽ là một ký ức khó quên của bạn trên con đường khởi nghiệp hoặc đầu tư trong tương lai.