Chương VIIIĐồng nghiệp - Chân thành đổi lấy chân thành

BỐN QUY TẮC CƯ XỬ VỚI ĐỒNG NGHIỆP

1. Không được phân biệt đối xử

Ở văn phòng, đôi khi bạn có thể gặp những tình huống như sau: các đồng nghiệp nam thích gọi tên một số đồng nghiệp nữ theo cách thân mật, nhưng đối với các nữ đồng nghiệp khác lại xưng hô rất mực thước. Dù nói ra hay không, các đồng nghiệp nữ nhạy cảm cũng có thể phân biệt được sự khác nhau đó. Cách cư xử này có thể dẫn đến những phiền phức không đáng có.

Do đó, bạn phải lưu tâm đến những điều tế nhị nhất xung quanh mình, đặc biệt với nữ giới càng phải cẩn trọng hơn trong lời nói và hành động. Một vài lời nói chỉ có thể dùng với nam giới, không được dùng với nữ giới, nếu không rất dễ làm tổn thương đối phương.

Nhưng cũng có lúc vì công việc, lãnh đạo nam không thể không trách mắng cấp dưới nữ của mình. Gặp phải tình huống này, các lãnh đạo nam chỉ cần thông báo cho đối phương kết quả, sau cùng nhắc nhở họ: “Lần sau cần chú ý nhiều hơn nhé!”. Lúc này cô ấy có thể khóc, nhưng bạn cần vờ không nhìn thấy, không nhất thiết phải an ủi cô ấy.

Có thể nói, làm việc cùng đồng nghiệp nữ khá rắc rối, nhưng nếu bạn chú ý đến phép lịch sự, thì chắc chắn mọi chuyện đều ổn thỏa. Nam giới khi ở nơi công sở mà không biết nghĩ cho các đồng nghiệp nữ thì họ cũng sẽ không biết nghĩ cho người nhà, cũng không thể xử lý thỏa đáng những mối bất hòa trong gia đình; ngược lại những người giỏi trong quan hệ giao tiếp với các đồng nghiệp khác ở công ty thì khi gặp những vấn đề cá nhân cũng sẽ biết cách giải quyết.

Đối với nữ giới cũng vậy. Trong con mắt của phái nữ, có lúc bạn sẽ cảm thấy nam giới quá chậm chạp hoặc trì trệ, nhưng bạn cũng chỉ nên mắt nhắm mắt mở để tránh nảy sinh những mối bất hòa không cần thiết. Để bản thân không phải hối hận vì những phát ngôn không thích đáng, bạn nên quan sát tính cách và cảm giác của những người xung quanh nhiều hơn.

2. Tránh hỏi chuyện riêng của người khác

Trong cuộc trò chuyện, nếu bạn đặt những câu hỏi như “Nhận được bao nhiêu tiền thưởng?” hay “Bị người yêu từ chối rồi phải không?”, thì dù chỉ có hai người nói chuyện cũng là động chạm đến việc riêng tư của người khác.

Bạn bè khi nói ra những tâm sự trong lòng về đời sống cá nhân có thể làm tăng sự thân thiết của hai bên, nhưng nói ra ở công ty rất dễ hình thành những tin đồn nhảm. Do đó, nếu muốn giữ gìn mối quan hệ tốt đẹp với đồng nghiệp, bạn không nên tùy tiện đề cập đến những chuyện riêng tư của người khác ở chốn công sở.

3. Khi dùng cơm cùng đồng nghiệp, ai trả tiền người nấy

Sau khi tan ca, đồng nghiệp cùng nhau đi ăn uống là việc hết sức bình thường. Lúc này, mọi người tốt nhất nên ai trả tiền của người nấy.

“Lần trước tôi mời mấy bữa, lần này anh ta mời lại tôi có một bữa. Như thế chẳng phải tôi bị lỗ hay sao?” Cho dù là bạn bè thân thiết cũng khó tránh khỏi bất mãn.

Chỉ cần có chút bất mãn, thì tất có khả năng dẫn đến những mối bất hòa lớn hơn.

Là đồng nghiệp, tốt nhất nên giữ thói quen ai thanh toán của người đó, hơn nữa nên nghiêm túc duy trì nguyên tắc này. Chỉ có như vậy mới có thể giữ được mối quan hệ tốt đẹp với đồng nghiệp.

Bất luận là nhân viên hay ông chủ, đều nên lấy phương châm “không ăn không của người” làm điều răn. Do yêu cầu của công việc, có những tình huống có thể dùng tiền của công ty thanh toán. Nhưng có một số người thích vin vào đủ các lý do, lợi dụng chi phí tiếp khách của công ty để ăn uống linh đình. Hoặc họ gọi mời đối tác đi ăn nhưng lại do đối phương trả tiền.

Loại người này xem ra khá ti tiện. Nếu bạn cũng là người thích lợi dụng người khác, thì sớm muộn gì cũng lãnh hậu quả.

“Trên đời không có bữa trưa nào miễn phí”, người khác mời bạn đi ăn chẳng qua cũng là có việc cần nhờ. Một khi bạn nhận lời thì cũng đồng nghĩa với việc bạn bị đối phương thao túng. Nếu bạn thường xuyên lợi dụng tiền của công ty để mời khách, thì bạn phải có thành tích tốt, nếu không công ty nhất định sẽ truy cứu.

Nếu bạn muốn được thưởng thức một bữa ra trò thì không còn cách nào khác là phải tự bỏ tiền túi ra. Khi bạn cùng đồng nghiệp ra ngoài ăn uống, hãy tuân thủ nghiêm khắc quy tắc người nào trả tiền của người đó, như thế bữa tiệc đầy cao lương mĩ vị mới thực sự dành cho bạn.

4. Làm nhiều hơn

Có người nói rằng: “Những việc pha trà, rót nước tuyệt đối tôi không làm.” Nhưng nếu điều đó là quy định, hoặc cách điều hòa trong công việc, thì anh ta có thể không làm được sao? Cho dù là nam hay nữ, những người càng giỏi làm việc thì càng phải giỏi xã giao. Để tạo ra một môi trường làm việc thoải mái, những công việc đơn giản như pha trà, rót nước hay làm vệ sinh trong phòng cũng là nhân tố thúc đẩy công việc vận hành trơn tru hơn.

ĐỐI XỬ CHÂN THÀNH VỚI NGƯỜI KHÁC

Là lãnh đạo, bạn không thể lừa dối hoặc khiến đồng nghiệp chịu thua thiệt. Điều cần làm là cho đối phương biết toàn bộ tình hình và suy nghĩ của bạn, thẳng thắn bộc lộ tâm tư của mình. Khi làm lãnh đạo, bạn cần phải cư xử ngay thẳng. Để nhận được sự giúp đỡ từ người khác, trước hết bạn cần trải lòng mình. Khi đang cần sự trợ giúp từ người khác, cho dù bạn chỉ che giấu một việc làm bất kì nào đó, cũng có thể khiến đối phương đang có ý định giúp đỡ bạn phải suy xét lại. Chỉ khi nào bạn giãi bày tất cả thì họ mới có thể toàn tâm toàn ý và thật lòng giúp đỡ bạn. Nhưng việc đối đãi thẳng thắn luôn cần sự dũng cảm và không phải ai trong bất kì hoàn cảnh nào cũng có thể làm được.

Hầu như mọi vấn đề trong quan hệ giao tiếp đều bắt nguồn từ nhận thức không rõ ràng về vai trò và mục tiêu của hai bên, thậm chí có thể dẫn đến xung đột. Nên cho dù là bàn giao công việc ở văn phòng hoặc phân công việc nhà cho con cái, mọi việc càng rõ ràng càng tốt để tránh gây ra sự nhầm lẫn, thất vọng và hiềm nghi.

Đối xử chân thành đôi khi cần sự dũng cảm. Nếu bạn trốn chạy vấn đề với hi vọng “thuyền đến đầu cầu ắt sẽ thẳng”, thì có thể bạn có cảm giác ung dung thoải mái, nhưng nếu nhìn xa hơn, thì thận trọng ngay từ đầu còn hơn để đến khi xảy ra sự việc thì đã muộn.

HỌC CÁCH HỢP TÁC VỚI ĐỒNG NGHIỆP

Tuy nói rằng, trên thế giới này không có sự tồn tại của một người nào đó, chúng ta vẫn có thể sống tốt, nhưng không thể phủ nhận được việc đánh mất hoặc không có sự giúp đỡ hay hợp tác của họ có thể khiến chất lượng cuộc sống của chúng ta giảm sút. Vì thế ông cha ta xưa mới có câu: “Một cây làm chẳng nên non, ba cây chụm lại lên hòn núi cao”.

Trong thời đại ngày nay, quan hệ giữa người với người ngày càng trở nên lạnh nhạt hơn. Những người lãnh đạo ngồi trên cùng một tầng có khi cả năm không chào hỏi nhau lấy một câu, đồng nghiệp cả ngày làm việc cùng nhau cũng chỉ hỏi được một câu như: “Chào anh, đang online đấy à?”

Trong bệnh án của bệnh viện bắt đầu xuất hiện những chứng bệnh như “hội chứng nhà cao tầng”, “chứng tự kỉ”. Tôi không biết trong đơn thuốc có kê những gì, nhưng tôi đoán đó đều là những loại thuốc trị liệu các bệnh tâm thần nhập khẩu từ nước ngoài. Bạn nói xem vì sao chúng ta phải khổ sở như vậy? Trong cuộc sống có những người nghĩ rằng đơn thương độc mã mới là dũng cảm, cầu mong người khác giúp đỡ là yếu đuối, để vượt qua người khác phải bất chấp thủ đoạn…

Tôi nói những lời này tuyệt đối không hề có ý phê phán ý thức độc lập, bởi vì suy cho cùng, chúng ta vẫn phải dựa vào chính mình trong những việc quan trọng.

Ví dụ khi tìm việc, nếu bạn không có năng lực, thì rất khó nhờ cậy người khác giúp đỡ. Hay trong chuyện làm ăn, anh em ruột thịt còn phải tính toán rõ ràng với nhau, trong khi bạn chỉ dựa vào bạn bè, bản thân không có thành tích gì thì cũng rất khó thành công. Nhưng trong cuộc sống có rất nhiều việc diễn ra hết sức tình cờ, bạn không đoán trước được vào một ngày nào đó ai sẽ giúp bạn. Thế giới ngày nay được chúng ta coi là thời đại của thông tin, có bạn bè sẽ có nhiều kênh thông tin, trong khi mạng internet cũng không thể cung cấp mọi thông tin cho bạn, huống hồ những thứ nó cung cấp chưa chắc đã có ích. Nhưng người mà bạn chưa từng nghĩ rằng sẽ giúp bạn lại hỗ trợ bạn được việc lớn. Bạn có thể nói đây là điều trùng hợp không?

Cho nên, nhà lãnh đạo thông minh là người giỏi kết hợp giữa năng lực của bản thân và sự trợ giúp của đồng nghiệp: Một mặt, họ có bản lĩnh hơn người, mặt khác lại am hiểu sâu sắc tầm quan trọng của việc hợp tác, lĩnh vực nào cũng có bạn bè, bản thân lại được người khác tôn trọng, uy tín lãnh đạo sẽ dần được hình thành và không ngừng nâng lên. Đoàn kết có thể mang lại cho bạn sức mạnh. Bạn có thể coi đó là viên gạch đặt nền móng cho thành công sau này của mình.

Tự đặt mình vào hoàn cảnh lo lắng, căng thẳng, thì cho dù bạn có là người thép cũng khó có thể sống một cách khỏe mạnh được. Trên thế giới này, bất kì loại sắt từ nào cũng có hai cực, hoặc đẩy nhau hoặc hút nhau. Bạn hãy biến mình thành cục nam châm để thu hút mọi người đến với mình.

HOẠN NẠN MỚI BIẾT CHÂN TÌNH

Trong cuộc sống, ai cũng có thể gặp phải những tình huống không mong muốn. Ví dụ, tai nạn lao động, bệnh tật, tự sát, thất nghiệp, ly hôn, trộm cắp... Những việc phát sinh ngoài ý muốn đều là cú sốc nặng nề đối với bản thân người bị hại và những người thân của họ.

Trên phương diện tâm lý, họ có thể phải trải qua một loạt biến cố bất ngờ, từ đó ảnh hưởng đến cuộc sống. Những triệu chứng tâm lý như lo âu, phiền não, cảm giác không có sự giúp đỡ, hết cách xoay sở... sẽ dần dần xuất hiện. Thậm chí họ có thể gục ngã, không gượng dậy được, hoặc rơi vào vòng xoáy của tình cảm không thể tự thoát ra được.

Lúc này, với tư cách là đồng nghiệp, chúng ta đều muốn giúp đỡ họ. Trên phương diện quan hệ xã hội, đây là một phần rất quan trọng trong mối quan hệ giữa con người với con người. Nhưng không ít người vì thiếu hiểu biết lại không có hành động gì. Họ không biết nên nói gì với một bệnh nhân sắp từ giã cõi đời, nên nói gì với thân nhân của người đã mất. Khi gia đình đồng nghiệp gặp phải hỏa hoạn, tài sản của họ đều bị thiêu trụi, bạn nên an ủi họ như thế nào? Khi đồng nghiệp của bạn gọi điện thoại nói anh ta muốn tự sát, bạn nên xử sự ra sao?...

Trong cuộc sống, trước khi muốn giúp đỡ một ai đó, bạn hãy tìm hiểu trạng thái tâm lý, đặt mình vào vị trí của họ để suy nghĩ, sau đó giúp đỡ họ. Nếu không, sự giúp đỡ của chúng ta có thể mang đến kết quả ngược lại, khiến cho đương sự càng thêm đau khổ.

Làm thế nào để giúp đỡ những đồng nghiệp gặp chuyện đau ốm, mất mát người thân hoặc đánh mất niềm tin vào cuộc sống?

Đầu tiên, chúng ta nên tìm hiểu họ cần sự giúp đỡ của chúng ta ở mức độ nào. Nếu là những đồng nghiệp thân thiết, khi họ thực sự cần đến sự quan tâm, thì chúng ta phải đích thân đến giúp đỡ, chứ không chỉ là một cuộc điện thoại an ủi. Nếu không phải là đồng nghiệp thân thiết thì một cuộc điện thoại ngắn hoặc một lá thư thăm hỏi là đủ. Cái hay của tin nhắn là người nhận có thể đọc lại nhiều lần, có lúc nó mang lại cho họ niềm an ủi mà chính họ cũng không ngờ tới.

Tiếp theo, chúng ta cần tìm hiểu xem nên giúp đỡ họ ở mức độ nào. Lập tức đi gặp họ, gọi điện an ủi, hoặc viết thư thăm hỏi, đều là do chúng ta quyết định. Ngoài mức độ thân sơ đã nói ở trên, chúng ta còn cần có khả năng trong một vài lĩnh vực. Đối với những đồng nghiệp bị mất cân bằng nghiêm trọng về mặt tâm lý, nếu chỉ có sự đồng cảm e rằng chưa đủ. Hãy cẩn thận tránh gây thêm tổn thương cho họ.

Kiến thức về tâm lý lúc này khá cần thiết. Do đó, tốt nhất chúng ta nên đọc những cuốn sách tâm lý, có hiểu biết khái quát về tâm lý của người đang đau ốm, người bị hại hoặc những người mất đi người thân, như vậy mới có thể đưa ra những sự an ủi và giúp đỡ một cách thỏa đáng.

Nghiên cứu tâm lý học chỉ rõ rằng, khi gặp tai nạn, con người thường có những phản ứng tâm lý như sau:

Đối với những loại hình tâm lý khác nhau, chúng ta không thể áp dụng cùng một phương pháp để xử lý.

Dưới đây là một số phương thức xử lý các mối quan hệ đặc thù này.

(1) Lắng nghe lời nói của đối phương bằng sự đồng cảm. Lắng nghe là một phương pháp tốt để an ủi người khác, nhưng chúng ta lại hay coi nhẹ điều này. Chúng ta thường cho rằng, thăm nom người bệnh, an ủi thân nhân người mất là trách nhiệm không thể thoái thác. Đây là nhận thức sai lầm. Tạo cơ hội cho đối phương nói ra cảm giác của mình có thể giúp giải tỏa những đau buồn trong lòng họ.

(2) Nói cho đối phương biết trải nghiệm và kinh nghiệm của bản thân mình. Chúng ta thường nói: “Tôi biết bạn nghĩ gì!” mà không nói cho họ biết chúng ta thực sự nghĩ gì. Lúc này, nếu bạn từng trải qua biến cố giống đối phương, việc nói ra cảm nhận của mình sẽ khiến đối phương tin cậy bạn, từ đó giúp họ hiểu được trạng thái tâm lý của mình. Một người tôi quen biết, khi có mặt trong lễ truy điệu của một đồng nghiệp, đã ôm lấy con trai của người đồng nghiệp kia khóc nức nở. Sau đó, có người hỏi anh ta tại sao lại khóc như vậy. Anh ấy trả lời: “Bởi vì lúc đó tôi nghĩ đến cảnh cha tôi mất.”

LOẠI BỎ TRỞ NGẠI TÂM LÝ

Một nhà lãnh đạo sáng suốt nên hiểu làm cách nào để giảm xung đột giữa đồng nghiệp xuống mức thấp nhất, và học cách hướng cạnh tranh về phía có lợi cho mình. Người lãnh đạo của họ phải hợp tác tốt đẹp với họ và xử lý tốt mối quan hệ giữa đồng nghiệp.

Xử lý tốt mối quan hệ theo chiều ngang giữa các đồng nghiệp sẽ giúp cho việc điều chỉnh nhịp nhàng hơn mối quan hệ theo chiều dọc giữa cấp trên và cấp dưới, khiến bộ máy quản lý thêm hoàn thiện và lý tưởng, đồng thời giúp cho nhà lãnh đạo tạo lập nên một môi trường quan hệ tốt đẹp, khiến bản thân ngày càng trưởng thành. Do đó, những nhà lãnh đạo trẻ quyết không được lơ là trong việc điều chỉnh hài hòa mối quan hệ giữa các đồng nghiệp.

Thực ra, điều hòa mối quan hệ giữa các đồng nghiệp và các mối quan hệ xã hội khác đều tuân theo một quy luật nhất định, cũng tương tự như quan hệ cấp trên, cấp dưới. Những nhà lãnh đạo đang nuôi chí lớn cần chú ý một vài yếu tố sau đây: Đối xử chân thành, giúp đỡ nhiệt tình, cố gắng loại bỏ “trở ngại tâm lý” kiểu cảnh giác “cạnh tranh” với đồng nghiệp, xây dựng vững chắc quan hệ “hợp tác hữu hảo”.

Giữa đồng nghiệp luôn tồn tại hai sợi dây liên lạc song song, vừa là “bạn hợp tác” tự nhiên, vừa là “đối thủ cạnh tranh” tiềm tàng. Do xuất hiện trạng thái tâm lý, nên trong thế giới nội tâm của họ sẽ nảy sinh tâm lý phức tạp, vừa mong muốn hợp tác lại vừa cảnh giác, cạnh tranh. Đối mặt với loại tâm lý phức tạp này, nhà lãnh đạo sáng suốt nên cố gắng nghĩ cách ngăn chặn việc nảy sinh tâm lý cảnh giác cạnh tranh, từng bước xây dựng mối quan hệ có sự tín nhiệm và ủng hộ lẫn nhau. Ở phương diện này, làm thế nào để khéo léo loại bỏ tâm lý cảnh giác cạnh tranh của đồng nghiệp trở thành điểm mấu chốt trong việc điều hòa mối quan hệ với đồng nghiệp.

Trong những tình huống thông thường, loại bỏ trở ngại tâm lý chủ yếu không phải dựa vào sự bày tỏ của ngôn ngữ mà là dựa vào “biểu hiện” của hành vi. Nhà lãnh đạo nên thông qua công việc để khiến đối phương tin tưởng:

(1) Tích cực làm tốt công việc thuộc chức trách của mình, chủ yếu xuất phát từ trách nhiệm trong công việc, tuyệt đối không “động chạm” đến những ý nghĩ mờ ám, tư lợi của đồng nghiệp.

(2) Mỗi khi bản thân đạt được thành tích, nên xem đó là kết quả từ sự phối hợp mật thiết, nỗ lực của các đồng nghiệp, tuyệt đối không nên lấy điều đó để khoe khoang sự “tài giỏi” với người khác.

(3) Đối với những thành tích đồng nghiệp có được, hãy xem đó là niềm vui thực sự, giống như khi bản thân có được thành tích.

Với tấm lòng và tư tưởng cao thượng này, người lãnh đạo nên nỗ lực thực hiện năm điều sau đây.

1. Tôn trọng và ủng hộ lẫn nhau

Đồng nghiệp trong cùng một cơ quan thường bị chồng chéo trong công việc nên giữa đồng nghiệp cần tôn trọng và ủng hộ lẫn nhau. Đó là tiêu chí của sự tôn trọng. Chỉ có ủng hộ nhau mới có thể phối hợp với nhau. Đối với những công việc cần phối hợp xử lý, nên cố gắng hết sức để giải quyết bằng thương lượng, không nên tự ý giải quyết theo ý kiến cá nhân, nếu không sẽ ảnh hưởng đến quan hệ với đồng nghiệp và khiến cấp dưới khó xử, gây khó khăn trong công việc, thậm chí có thể gây tổn thất không đáng có.

2. Phân rõ chức trách, hiểu rõ chừng mực

Giữa đồng nghiệp với nhau nên phân rõ chức trách, nắm rõ chừng mực, không tranh giành quyền lợi, không đùn đẩy trách nhiệm. Những việc thuộc về trách nhiệm của người khác tuyệt đối không can dự; thuộc về trách nhiệm của mình, tuyệt đối không đùn đẩy. Đặc biệt là hành vi việc dễ thì giành về mình, việc khó thì đẩy cho người khác là nhân tố hàng đầu phá hoại sự hợp tác giữa đồng nghiệp; do đó phải kiên quyết phòng ngừa và khắc phục.

3. Nghiêm khắc với bản thân, khoan dung với người khác

Khi lãnh đạo tự “nhận thức” về bản thân, nên bớt nhìn vào điểm mạnh của mình, mà thay vào đó hãy để ý nhiều hơn vào những điểm còn hạn chế, không nên vì có được chút thành tích mà quên đi tất cả, tự cao tự đại. Ngược lại, đối với đồng nghiệp nên quan tâm nhiều đến ưu điểm thay vì để ý đến khuyết điểm của họ, đặc biệt không được tùy tiện bàn luận về công việc do đồng nghiệp đảm nhiệm trong những hoàn cảnh không thích hợp. Không chỉ bản thân người lãnh đạo phải làm được điều này, hơn nữa cũng nên hướng dẫn cấp dưới thực hiện theo. Chỉ có như vậy mới có thể tạo nên môi trường làm việc có sự tín nhiệm, hữu hảo.

4. Thuyết phục bằng lý lẽ

Giữa đồng nghiệp khó tránh khỏi việc nảy sinh những xích mích và mâu thuẫn trong công việc. Khi giải quyết mâu thuẫn, nhà lãnh đạo nên tuân theo nguyên tắc: lấy đại cục làm trọng, bảo vệ sự đoàn kết tốt đẹp, cần có thái độ không chấp nhặt đối với những “việc nhỏ nhặt”.

Cho dù gặp phải những “việc lớn”, cũng cần nghiên cứu cách thức giải quyết, cố gắng giữ bình tĩnh, ôn hòa, thuyết phục bằng lý lẽ. Làm được như vậy, vấn đề vừa được giải quyết một cách thỏa đáng, vừa không gây mất hòa khí giữa các đồng nghiệp, có thể xây dựng quan hệ đoàn kết, vững chắc hơn trên một nền tảng mới.

5. Thường xuyên trao đổi thông tin

Quan hệ đồng nghiệp là một phần quan trọng trong toàn thể bộ máy quản lý, có liên hệ mật thiết trong công việc. Duy trì thường xuyên trao đổi tin tức, kịp thời thông báo tình hình, mới có thể tiến hành hợp tác hiệu quả. Cũng chỉ có như vậy, hai bên mới hiểu nhau, tin tưởng lẫn nhau, loại trừ những hiểu lầm và xung đột không đáng có. Do đó, công việc của lãnh đạo dù có bận rộn hơn nữa cũng đừng “quên” chủ động cung cấp cho đồng nghiệp những tài liệu, tin tức và những kiến nghị hữu ích. Chỉ cần bạn có đủ kiên trì thì nhất định sẽ nhận được sự cảm kích và báo đáp của đồng nghiệp.

Người lãnh đạo nên thử áp dụng các nguyên tắc trên và không ngừng làm phong phú, phát triển chúng.

ĐỪNG HỎI NHỮNG ĐIỀU KHÔNG NÊN HỎI

Đôi khi bạn phát hiện ra rằng, một vài vấn đề nào đó thực sự khó phân rõ công tư và chúng có liên quan đến cuộc sống cá nhân của bạn. Có những câu hỏi khiến bạn khó trả lời, và bạn hi vọng có thể trì hoãn trả lời. Nhưng nếu là một câu hỏi có liên quan đến công việc thì bạn không thể mãi trốn tránh. Bạn phải đưa ra một câu trả lời trực tiếp, hoặc trong điều kiện thời gian cho phép, hãy cố gắng đưa ra câu trả lời thỏa đáng.

Có một vị giám đốc cấp trung giành được cơ hội làm việc tốt hơn khi được điều chuyển đến thành phố khác. Tuy nhiên, vợ của ông lại phản đối, vì công việc kinh doanh của bà đang ăn nên làm ra ở chính thành phố mà họ đang sinh sống. Cho nên, khi đối diện với sếp, người giám đốc này rất khó xử. Ông ta rơi vào trạng thái do dự, không thể đưa ra quyết định cuối cùng. Khi cấp trên hỏi: “Vợ anh có đồng ý để anh đến nơi khác làm việc không?” Ông ta đành trả lời: “Tôi đang nỗ lực thuyết phục cô ấy, xin anh cho tôi thêm chút thời gian”.

Nhưng khi nhìn vào nét mặt của sếp, ông ta đã hiểu ra rằng, họ đang trao đổi về vấn đề có liên quan đến đời sống cá nhân, đồng thời cũng liên quan tới công ty. Vậy là ông ta liền thẳng thắn bổ sung rằng: “Xin anh cho tôi thời gian một đêm, tôi bảo đảm ngày mai sẽ cho anh một câu trả lời chính xác.” Đêm đó, ông ta đã bàn bạc trực tiếp với vợ về vấn đề này. Sau cùng, họ đạt được thỏa thuận: vị giám đốc tiếp nhận sự điều chuyển của công ty, còn vợ ông ta ở lại tiếp tục công việc của mình. Hai vợ chồng tạm thời sống xa nhau một thời gian và gặp mặt một lần vào cuối tuần. Do đó, khi đi làm vào sáng ngày hôm sau, vị giám đốc này liền nói với sếp: “Tôi sẽ thực hiện công việc mà công ty giao phó.”

Trong công việc, nếu một vài vấn đề nào đó liên quan đến cuộc sống gia đình, bạn nên suy nghĩ và cân nhắc một cách toàn diện. Không thể để cấp trên cảm thấy bạn không quan tâm đến lợi ích của công ty, không theo sự sắp xếp của công ty. Nhưng bạn cũng không thể để công việc làm ảnh hưởng đến cuộc sống gia đình. Một khi xuất hiện tình huống như vậy, bạn nên cố gắng tranh thủ thời gian để thương lượng, giải quyết giống như vị giám đốc trên đây, sao cho có thể cân bằng giữa việc công và việc tư, hoặc giảm thiểu tổn thất và sự ảnh hưởng đến cá nhân xuống mức độ thấp nhất.

Trong giao tiếp hàng ngày, những câu hỏi không liên quan đến công việc thường thấy nhất là: “Anh bao nhiêu tuổi?” “Chị kết hôn chưa?”, “Vợ anh đang làm gì?”. Đối với những câu hỏi này, bạn hoàn toàn có thể thẳng thắn thể hiện thái độ bạn không muốn trả lời, hoặc mỉm cười đưa ra một đáp án hài hước để phản kích. Sau đây là những cách trả lời bạn có thể tham khảo:

“Xin lỗi, tôi không muốn trả lời câu hỏi này.”

“Nếu anh đồng ý, tôi nghĩ không trả lời vấn đề này thì tốt hơn.”

“Tôi tin rằng, chúng ta đều không thích bàn luận về chuyện riêng của người khác.”

“Tôi cảm thấy mình như quay lại thời niên thiếu khi còn là một đứa trẻ.”

“Tôi cảm thấy mình giống một ông cụ trăm tuổi”... Như thế, bạn vừa đưa ra câu trả lời, đồng thời đối phương cũng không biết chính xác tuổi của bạn. Khi bạn không dùng con số cụ thể để trả lời, đối phương có thể dùng một số câu hỏi gián tiếp để kiên trì hỏi, ví dụ như: “Anh tốt nghiệp năm nào?”, “Cháu nhà anh năm nay lên mấy?” Đối với loại người phiền phức này, bạn chỉ cần dùng một câu trả lời đơn giản: “Trong thế kỉ này”. Cũng như vậy, trong quá trình giao tiếp giữa bạn và đồng nghiệp, nên chú ý những vấn đề không nên hỏi thì đừng hỏi.

COI CHỪNG NHỮNG ĐỒNG NGHIỆP “MIỆNG NAM MÔ, BỤNG MỘT BỒ DAO GĂM”

Những đồng nghiệp khẩu phật tâm xà thường giỏi biện luận, nói ngọt như mía lùi, luôn tìm cách thuyết phục người khác cống hiến sức lực cho anh ta. Lý do anh ta đưa ra rất đáng tin khiến bạn dễ dàng đáp ứng yêu cầu. Bạn tự nhủ, chỉ cần mục đích cuối cùng là tốt đẹp thì phương pháp có vấn đề hay không cũng không quan trọng.

Làm việc với những đồng nghiệp như vậy, bạn cần chú ý loại bỏ “mê hồn dược” anh ta gieo rắc cho bạn.

Giao tiếp với những đồng nghiệp này cần thẳng thắn và chính trực. Có nhiều người tự khóa mình trong trạng thái căng thẳng và im lặng. Nhưng im lặng cũng không thể đảm bảo rằng bạn sẽ không bị những người lợi dụng quấy rầy.

Đừng lo lắng sẽ làm tổn thương tình cảm của những đồng nghiệp muốn lợi dụng bạn. Bạn có thể từ chối và chỉ ra cho anh ta con đường tốt hơn.

(1) Đưa ra cho anh ta một loạt vấn đề lớn. Những đồng nghiệp khẩu phật tâm xà thông minh, linh hoạt, mẫn cảm, thích làm bạn với những người qua loa đại khái. Nếu bạn cho rằng yêu cầu của anh ta không thỏa đáng, cảm giác của bạn có lẽ là chính xác.

(2) Đưa ra sự giúp đỡ thỏa đáng. Bạn không cần biến công việc hoặc vấn đề của người khác thành việc của mình. Cần đặt ra nhiều câu hỏi để anh ta tập trung tinh thần suy xét, chọn lựa những phương án khác mà anh ta có thể chấp nhận.

(3) Từ chối tiếp nhận những lợi ích trong tương lai mà anh ta hứa hẹn. Cái giá mà bạn phải trả có thể là vĩnh viễn phải cúi đầu trước anh ta.

LỢI NGƯỜI LỢI MÌNH

Đồng nghiệp và chúng ta đều là những người bình thường, ai cũng có điểm yếu và bí mật riêng tư. Khéo léo bảo vệ điểm yếu hay che giấu những bí mật khó nói giúp đồng nghiệp, bạn sẽ nhận được sự cảm kích của họ, đồng thời đó cũng là cách tốt để giữ lối thoát cho mình.

ĐÁP ỨNG THỎA ĐÁNG YÊU CẦU CỦA ĐỒNG NGHIỆP

Khi bạn làm việc, đồng nghiệp không ngừng đưa ra rất nhiều yêu cầu không hợp lý. Bạn đáp ứng hay không đáp ứng cũng là vấn đề cần suy nghĩ. Lúc này bạn nên khéo léo lựa chọn cách ứng phó.

Trong quan hệ giao tiếp với đồng nghiệp, những yêu cầu bạn đặt ra cho đối phương đều ở dạng chủ động, có thể kiểm soát, nhưng yêu cầu mà đối phương đặt ra cho bạn lại là dạng bị động, không thể kiểm soát. Muốn duy trì quan hệ thân thiết giữa các đồng nghiệp, người làm lãnh đạo trước tiên phải học được cách khéo léo ứng phó với những yêu cầu mà đồng nghiệp đề xuất.

Có một số lãnh đạo thiếu kinh nghiệm giao tiếp, quen với lối vận dụng tư duy một chiều để suy xét và xử lý những yêu cầu đồng nghiệp đề xuất, do đó, cho dù có lúc những quyết định họ đưa ra là chính xác, nhưng vẫn khiến đồng nghiệp không vui. Trong giao tiếp, họ quên đi một nguyên tắc cơ bản: Làm việc cùng đồng nghiệp không chỉ đơn thuần là theo đuổi sự “chính xác”, mà nhiều khi trong lúc mưu cầu “chính xác”, bạn nên chú ý đến “hợp tác”, cũng như “tình cảm và thể diện”. Ví dụ, trong công việc hàng ngày, chúng ta thường nghe thấy những cuộc đối thoại giữa đồng nghiệp với nhau như sau:

A: “Ngày mai bên anh có thể rút ra hai người giúp phòng chúng tôi thẩm tra, đối chiếu giá thành sản xuất không?”

B: “Không được, bên tôi quả thực không rút ai ra được. Thành thực xin lỗi anh.”

Từ đoạn đối thoại này, chúng ta có thể thấy rằng, cho dù quyết định B đưa ra có thể chính xác, và anh ta cũng rất chú ý đến phương thức giao tiếp, rất “lịch sự” từ chối yêu cầu của đồng nghiệp, nhưng vẫn khiến A không vui.

Nguyên do của sự việc này không nằm ở cách thức giao tiếp có thỏa đáng hay không, mà ở chỗ anh ta đơn thuần sử dụng phương thức tư duy một chiều, đơn giản là đưa ra sự chọn lựa giữa “được” và “không được”. Làm như vậy sẽ khiến bản thân không còn khoảng trống để thương lượng khi xử lý quan hệ với đồng nghiệp, cũng rất khó để theo đuổi sự “chính xác” và ưu tiên “hợp tác” lẫn “tình cảm và thể diện”. Lúc này, nếu đổi sang tư duy đa chiều để suy xét và xử lý yêu cầu của đồng nghiệp, kết quả sẽ không giống như vậy. B hoàn toàn có thể chọn lựa phương án tối ưu hơn trong một vài phương án dưới đây để khéo léo trả lời A.

Thứ nhất, kiểu điều hòa (một phần nào đó thỏa mãn đối phương): “Tôi sẽ nghĩ cách rút một người cho anh, người còn lại anh xin ở các phòng khác được không? Thực sự rất xin lỗi.”

Thứ hai, kiểu xoa dịu (từng bước thỏa mãn đối phương): “Tôi có thể rút hai người cho anh, nhưng phải đợi mấy ngày nữa. Nếu anh cần gấp, ngày mai tôi giao cho anh một người trước, năm ngày sau là người còn lại, được không? Thành thực xin lỗi.”

Thứ ba, kiểu gán ghép (để kẻ thứ ba thỏa mãn đối phương): “Tôi nhất định sẽ nghĩ cách để anh có được hai người. Tôi sẽ đi tìm các phòng ban khác để thương lượng, anh đợi hồi âm của tôi, được không?”

Thứ tư, kiểu trì hoãn (tạm thời không trả lời đối phương): “Để tôi xem xong, sẽ trả lời anh nhanh nhất có thể được không? Thành thực xin lỗi.”

Thứ năm, kiểu đính chính (lấy phương án mới để xoay chuyển yêu cầu của đối phương, thực chất là khéo léo phủ định hoặc từ chối yêu cầu): “Tôi có ý kiến thế này, chúng ta nói với sếp một câu, giao giá thành sản xuất cho một phân xưởng hạch toán, như vậy anh cũng bớt được việc rồi còn gì!”

Thứ sáu, kiểu ứng biến linh hoạt (thỏa mãn đối phương trên hình thức, thực chất là theo ý mình): “Được rồi, tôi có thể chi viện cho anh hai người, có điều hai người này không phải rút ra từ phòng của tôi mà từ phân xưởng. Anh xem có được không?”

Với việc nhỏ nhưng chỉ cần biết vận dụng tư duy đa chiều để xem xét và xử lý vấn đề thì chúng ta sẽ có nhiều phương án lý tưởng chọn lựa. Trên thực tế, những phương án xử lý mà chúng ta có thể chọn lựa không chỉ dừng lại ở một vài cách nêu ra ở trên. Cùng nguyên lý như vậy, khi xử lý vấn đề với đồng nghiệp đều có thể lần lượt áp dụng nhiều phương thức như “thỏa mãn một phần”, “từng bước thỏa mãn”, “thỏa mãn kiểu gắp lửa bỏ tay người”, “tránh né phúc đáp”, “khéo léo phủ định”, “thỏa mãn trên hình thức”… để đạo diễn ra những “vở kịch giao tiếp” một cách tài tình và ngoạn mục.

HIỂU BIẾT ĐỐI THỦ SẼ DỄ XUNG TRẬN

Thường có tình huống như sau: Bạn gặp được cơ hội ngàn năm có một, nếu bỏ qua cơ hội này, có thể sẽ không bao giờ có lại được nữa. Lúc này bạn sẽ nhường cơ hội cho đối thủ cạnh tranh hay muốn tranh tài cao thấp với họ?

Một số người có thể sẽ nhường cơ hội cho người khác, nhưng làm như thế là không công bằng với bản thân. Nếu luôn làm như vậy thì chẳng phải bạn đang tự hủy hoại tiền đồ của mình hay sao? Cho nên, bạn cũng cần suy nghĩ, đừng để cơ hội rời xa mình. Có lúc bạn phải cạnh tranh với đồng nghiệp, nhưng lại phát hiện ra, muốn chiến thắng đối thủ không phải là một việc dễ dàng. Nên làm thế nào đây? Có lẽ cách duy nhất là đánh vào điểm yếu của đối thủ. Muốn đánh vào điểm yếu của đối thủ, trước tiên phải chuẩn bị kĩ càng, hiểu rõ năng lực của bản thân và tìm hiểu rõ đối thủ. Vì thế, tục ngữ mới có câu: “Biết mình biết ta, trăm trận trăm thắng”.

Muốn tìm hiểu bản thân, trước tiên bạn cần suy nghĩ về những thành tích của mình, ví dụ bạn đã có những đóng góp gì cho công ty, những đóng góp này có ảnh hưởng lớn đến mức nào đối với công ty. Nếu công sức của bạn đã giúp xoay chuyển tình thế khó khăn của công ty thì trong cuộc chạy đua này, bạn đã có ưu thế hơn hẳn.

Thứ hai, bạn cần tìm hiểu về địa vị và ấn tượng của bạn trong con mắt của cấp trên. Nếu cấp trên xem trọng bạn, vậy thì việc bạn đánh vào điểm yếu của đồng nghiệp đã có thêm một phần chắc thắng. Nếu bạn được mọi người yêu quý, đồng nghiệp và cấp dưới đều bằng lòng giúp đỡ bạn, thì trong cuộc chạy đua với đồng nghiệp kia, bạn lại thêm vài phần chắc thắng.

Ngoài ra, bạn cũng cần hiểu rõ các điều kiện khác như lý lịch, trình độ học thức của mình. Chỉ khi bạn hiểu rõ thực lực của bản thân, thì mới có thể vạch ra đường lối đúng đắn. Bạn cũng cần tìm hiểu kĩ càng về đối thủ bởi vì suy cho cùng, bạn không biết được thế giới nội tâm của anh ta như thế nào, anh ta có “vũ khí bí mật” gì, nếu bản thân không nói ra thì người khác rất khó nắm rõ.

Nhưng bạn vẫn cần bỏ ra công sức nhất định để thu thập đầy đủ những tư liệu về đồng nghiệp. Trong đó, bạn buộc phải nắm rõ thành tích thực sự trong công việc, hình ảnh và tiếng tăm của họ trong lòng cấp trên và cấp dưới. Thông thường, những thành tích thực trong công việc thì rất rõ ràng nên không cần quá hao phí sức lực; về địa vị của anh ta trong lòng người khác, bạn có thể dùng cách quan sát sẽ biết được vài phần. Ngoài ra, bạn có thể bí mật hỏi ý kiến của người khác về đồng nghiệp, nhưng tuyệt đối không được để họ nhận ra ý định của bạn, gây sự chú ý, nếu không có thể khiến đồng nghiệp nảy sinh tâm lý đề phòng với bạn, không có lợi cho công việc sau này.

Muốn hiểu rõ đồng nghiệp còn có một điểm rất quan trọng, đó là cần tìm hiểu họ có những khuyết điểm và sai sót nào, những yếu tố nào đóng vai trò quan trọng đối với công việc, danh dự... của họ, điều họ cần nhất là gì? Khi đã hiểu được những điều này, bạn sẽ biết cách tấn công vào điểm yếu của đối phương.

Có rất nhiều cách thức để tìm hiểu đồng nghiệp, nhưng cần phải thật khéo léo. Khi đã “biết mình biết ta”, ước lượng được thực lực của cả hai bên, bạn sẽ tính toán chắc chắn hơn.