NGUYỄN VĂN HỢI nghe gọi đến tên là nhanh nhẹn bước vào trong vành móng ngựa như một người đã từng trải. Nhưng anh chàng còn trẻ măng, tuổi chỉ trạc độ trăng tròn có lẻ. Vẻ mặt hiền lành, trán cao và rộng, Hợi có thể là một cậu học trò thông minh, nếu không có hai con mắt nhỏ mi tùm hụp và cặp môi mỏng dính.
- Anh có nhận ăn cắp một cái xe đạp ở phố Trường Thi không?
Cậu học trò trả lời một thôi như đọc bài học đã thuộc lòng:
- Bẩm oan con quá. Hôm ấy con đương lảng vảng hóng mát ở phố Trường Thi, bỗng con dừng lại. Một cái xe đạp mới tinh đẹp đẽ gác ở cạnh đường. Gió chiều nhẹ nhàng thổi, con nghĩ bụng nếu được ngồi chiếc xe kia thì hả dạ. Con bèn đến gần cầm lấy ghi đông. Giá thử lúc đó có người ra nhận, thì thế nào con cũng mượn để đi một lát. Nhưng không thấy ai ra hỏi.
- Thì anh lấy nó đi, có phải không?
- Bẩm không. Con tính mượn chiếc xe đạp đi chơi một vòng cũng không thiệt hại gì cho chủ xe cả, con bèn đạp xe chạy, định bụng lúc trở về sẽ nói mượn xe và cám ơn luôn thể cho tiện.
ÔNG CHÁNH ÁN (mỉm cười) - Rồi muốn tiện hơn, anh đạp nó đi mất tích, có phải không?
HỢI - Con không dám thế ạ.
ÔNG CHÁNH ÁN - Thế sao lúc người chủ xe gọi lại, anh cứ cắm cổ mà đạp...
HỢI (buồn rầu) - Bẩm tại trời hại con. Con đương mắc xuống dốc, không sao lên được.
ÔNG CHÁNH ÁN - Hiện bây giờ anh cũng đương xuống dốc, anh hiểu chưa? Anh mới 17 tuổi đầu mà đã can án bốn lần rồi, mà lần nào cũng quá ba tháng cả. Anh có biết nếu anh 21 tuổi thì phải đày Côn Lôn không? Tại làm sao anh lại đi ăn cắp ăn trộm vậy?
HỢI - Bẩm - nhưng lần trước con oan. Chỉ lần đầu thì có thật. Nhưng vì con đói, con đói quá. Rồi đã mắc tiếng là ăn cắp, thì là thằng ăn cắp mãi.
ÔNG CHÁNH ÁN - Thế còn lần này?
Hợi không trả lời, tâm trí như còn lạc về nơi ký vãng tối tăm.
ÔNG CHÁNH ÁN - Lần này thì tòa thương anh còn trẻ, tha cho anh vì chưa đủ trí khôn nhưng bắt anh phải vào nhà Trừng giới cho đến năm 21 tuổi.
Cậu học trò nghẹn ngào bước ra, mắt giương to như đương nhìn cái dốc tưởng tượng đưa xuống vực sâu: nhà Trừng giới Tri Cụ.